W okresie wakacyjnym wielu młodych ludzi podejmuje pracę sezonową – dotyczy to zarówno uczniów, jak i studentów. Inni z kolei decydują się na służbę w Wojskach Obrony Terytorialnej (WOT). W obu przypadkach należy pamiętać o jednym bardzo ważnym obowiązku rodzica – wyrejestrowaniu dziecka z ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny, a następnie ponownym zgłoszeniu po zakończeniu pracy lub służby.
Zgodnie z art. 67 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135 z późn. zm.), do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny może zostać zgłoszone m.in. dziecko własne lub przysposobione do ukończenia przez nie 26. roku życia – o ile nie posiada innego tytułu do ubezpieczenia (np. umowy o pracę, zlecenia, służby wojskowej).
Kiedy należy wyrejestrować dziecko z ubezpieczenia jako członka rodziny?
W momencie, gdy dziecko:
- podejmuje pracę sezonową (na umowę o pracę lub zlecenie),
- zawiera umowę z Wojskami Obrony Terytorialnej i otrzymuje świadczenie pieniężne,
- rozpoczyna staż płatny lub praktykę zawodową, z której tytułu jest ubezpieczone.
Dziecko wtedy nabywa własny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, a tym samym nie może już być ubezpieczone przez rodzica jako członek rodziny.
Jak to zrobić? Procedura krok po kroku:
- Rodzic wypełnia formularz ZUS ZCNA (zgłoszenie zmiany danych członka rodziny).
2. Formularz składa:
- do swojego pracodawcy (jeśli jest zatrudniony),
- lub samodzielnie do ZUS, jeśli prowadzi działalność gospodarczą.
3. Pracodawca przesyła dane do ZUS, który aktualizuje informacje w systemie.
Co po zakończeniu pracy lub służby?
Po zakończeniu zatrudnienia lub służby w WOT, gdy dziecko nie ma już tytułu do ubezpieczenia, rodzic powinien ponownie zgłosić je jako członka rodziny – oczywiście pod warunkiem, że:
- dziecko nadal się uczy (np. w szkole lub na uczelni),
- nie ukończyło 26. roku życia,
- nie ma innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.
A co z członkami WOT?
Członkowie Wojsk Obrony Terytorialnej, którzy:
- podpisują kontrakt i
- pobierają świadczenie pieniężne za służbę,
są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu służby wojskowej. W tym czasie nie mogą być zgłoszeni jako członkowie rodziny.
Po zakończeniu okresu służby – obowiązuje ten sam mechanizm: rodzic musi zgłosić dziecko ponownie do ubezpieczenia, jeśli spełnia odpowiednie warunki.
Co jeśli dziecko nie zostanie zgłoszone ponownie?
Brak ponownego zgłoszenia może skutkować:
- brakiem uprawnień do świadczeń w ramach NFZ,
- koniecznością składania oświadczeń w przychodniach lub izbach przyjęć,
- potencjalnymi problemami z refundacją leków lub świadczeń.
Co jeszcze warto wiedzieć?
1. Czy uczelnia może zgłosić dziecko?
Tak – ale tylko jeśli dziecko nie ma innego tytułu do ubezpieczenia. Uczelnie (lub szkoły) mają obowiązek zgłosić studentów/uczniów, jeśli zostaną o to poproszeni. Nie dzieje się to jednak zawsze automatycznie.
2. Czy dziecko może zgłosić się samo?
Tak. Jeśli rodzice nie mogą tego zrobić (np. są bezrobotni), dziecko może:
- zawrzeć umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne z NFZ – ale wiąże się to z obowiązkiem opłacania składek (ok. 70–100 zł/miesięcznie w 2025 roku).
3. Gdzie sprawdzić status ubezpieczenia?
Poprzez:
- eWUŚ (system weryfikacji uprawnień pacjentów w przychodniach),
- Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
Warto zapamiętać:
| Sytuacja | Co robić? |
|---|---|
| Dziecko zaczyna pracę sezonową | Wyrejestrować je z ubezpieczenia jako członka rodziny |
| Dziecko kończy pracę | Ponownie je zgłosić jako członka rodziny (jeśli nadal się uczy i nie ma innego tytułu) |
| Dziecko dołącza do WOT | Wyrejestrować je z ubezpieczenia rodzica |
| Dziecko kończy służbę | Zgłosić ponownie, jeśli spełnia warunki |
Zgłoszenie danych o członkach rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego – Formularz ZUS ZCNA
